Toon index
Algemene infectieziekten
- Sepsis
- Staphylococcus aureus bacteriëmie
- Toxische shock syndroom
- Katheter-gerelateerde infecties
- Endocarditis
- Pulmonale infecties
- Abdominale infecties
- Urogenitale infecties
- Huidinfecties
- Infectiepreventie
- Auteurs
Terug naar zoekscherm
Laatste update: 06-03-2024
toevoegen aan favorieten updates ontvangen geef feedback
Alles open/dichtklappen
Algoritme
Algemeen
Sepsis en septische shock zijn medische noodgevallen, en behandeling en resuscitatie dienen direct te starten.
- Sepsis is een levensbedreigend orgaanfalen veroorzaakt door een gedysreguleerde gastheer-respons op een infectie.
- Septische shock is sepsis waarbij vasopressoren nodig zijn om de bloeddruk op peil te houden (mean arterial pressure (MAP) > 65 mmHg) en het lactaat verhoogd is (> 2 mmol/l), dit in de afwezigheid van andere oorzaken zoals hypovolemie.
Er zijn allerlei scores (MEWS, SIRS, (q)SOFA) om sepsis te voorspellen, echter de sensitiviteit en specificiteit van deze tools valt tegen - de nieuwe Critical Care Medicine richtlijn Surviving Sepsis raadt het gebruik van elk van deze scores als solitaire screeningstool dan ook af.
Desondanks kan deze score, samen met de klinische blik en aanvullend onderzoek wel helpen om een inschatting te maken. Op de SEH wordt vaak gebruik van qSOFA score. Patiënten met een (verdenking op een) infectie waarbij alle drie parameters aanwezig zijn hebben een vergrote kans op een slechte uitkomst en hebben waarschijnlijk baat bij intensieve zorg.
Op de IC kan gebruik worden gemaakt van de SOFA (Sepsis-related Organ Failure Assessment)-score om de mate van orgaanfalen in te schatten. Een hogere SOFA score is gecorreleerd met een grotere kans tot overlijden. Bij sepsis moet er sprake zijn van een totale SOFA score ≥ 2.
Oorzaken
- Sepsis wordt in ca. 52% van de gevallen veroorzaakt door Gram-positieve bacteriën (m.n. Staphylococcus aureus en Streptococcus pneumoniae), 38% door Gram-negatieve bacteriën (m.n. Escherichia coli, Klebsiella spp, en Pseudomonas aeruginosa), 5% door polymicrobiële infecties, 1% anaeroben en 4% schimmels.
- Risicofactoren voor een candidemie zijn het gebruik van immuunsuppressiva, neutropenie, eerder intensief gebruik van antibiotica en bekende kolonisatie met candida.
- De meest voorkomende bronnen van de infecties zijn achtereenvolgens de longen, het abdomen, de urinewegen, de huid en overig (bijvoorbeeld lijnsepsis).
Anamnese
Gericht op de bron van infectie, bovengenoemde klinische verschijnselen (o.a. koorts, tachycardie, tachypnoe) en complicaties (teken van orgaanfalen), recent antibioticagebruik, ziekenhuisopname, asplenie, buitenlandbezoek.
Laboratorium onderzoek
Bloed: Hb, leukocyten en differentiatie, trombocyten, glucose, Na, K, kreatinine, leverenzymen, APTT, PT, bloedgas met lactaat, CRP. Fibrinogeen en D-dimeer bij verdenking diffuse intravasale stolling (DIS)
Urine: sediment
Aanvullend onderzoek
- Neem minstens 2 sets bloedkweken af voordat antibiotica worden gestart. Bij een i.v.-katheter altijd minstens 1 set bloedkweken perifeer en 1 set uit de katheter.
- Kweken van urine, sputum (zo nodig BAL), wondvocht, liquor en/of andere vochtcollecties dienen voor de eerste antibiotica gift te worden afgenomen, mits de kliniek dit toelaat.
- Cito Grampreparaat bij liquor
- POCUS ter beoordeling mogelijke infectiehaarden en volumestatus. Met eventueel herhaalde POCUS in kader van Echo-guided life support X-thorax: infiltraat
- Overweeg echo-nieren bij verdenking urosepsis
- Overweeg CT-abdomen bij verdenking abdominaal focus ECG
CAVE: invloed/risico van transport of onnodige wachttijd bij verder aanvullend onderzoek.
Beleid
Stabilisatie
Zie opvang instabiele patiënt.
Volg Surviving Sepsis Campaign richtlijn
Infectiemanagement
Antibiotica: Start breedspectrum antibiotica tegen alle waarschijnlijke pathogenen na afname van kweken. Bij aanwezigheid van sepsis direct, of anders binnen 1 uur. Bij aanwezigheid van shock, zonder duidelijk sepsis binnen 3 uur, als er zorg is over infectie. (zie ook de link boven)
'Source control': Indien er pus is of een perforatie dient dit zo snel als praktisch mogelijk gedraineerd of behandeld te worden.
'Antibiotic stewardship': Beoordeel dagelijks of de antimicrobiële therapie gedeëscaleerd kan worden; versmal antibiotica op geleide van kweken en/of klinische verbetering.
Resuscitatie
Vochttoediening: Geef patiënten met sepsis-geïnduceerde hypoperfusie intraveneus 30 ml/kg van een crystalloïde vloeistof binnen 3 uur; aanvullend vochtbeleid is gebaseerd op frequente herbeoordeling van de circulatie, bij voorkeur met gebruik van dynamische variabelen en lactaat om de respons op de vloeistoftoediening te meten.
Resuscitatiedoel: Streef bij patiënten met septische shock die vasopressoren nodig hebben naar een 'mean arterial blood pressure' (MAP) van minimaal 65 mmHg.
Vasopressoren: Gebruik noradrenaline als eerste-keuze vasopressor.
Monitoring
- Sat > 92%, AF < 30/min; geef extra zuurstof via neusbril 5 l/min of non-rebreathing masker 15 l/min, lukt dit niet: consulteer IC arts.
- Bloeddruk (dinamap): MAP ≥ 65 mmHg
- Diurese (blaaskatheter + urimeter) ≥ 0,5 ml/kg/uur
- Bij beschikking over centraal veneuze katheter: streven naar CVD 8-12 mmHg en veneuze SaO2 ≥ 70%
Aandachtspunten infectiebestrijding
Check bestaan antibiotica allergieën
Pas antibiotica aan op geleide van eerdere microbiologische uitslagen (denk aan BRMO)
Nosocomiaal/recent AB gebruik: resistente flora (Klebsiella species, P. aeruginosa) Nierinsufficiëntie: z.n. dosering aanpassenDenk aan MRSA bij verblijf buitenlands ziekenhuis, ernstige weke delen infectie met necrose, bekend gekoloniseerd (en/of huisgenoot of partner) met MRSA en contact veehouderij (varkens)
Bronbestrijding
- Draineer abcessen en empyeem i.o.m. radioloog en chirurg
- Consulteer chirurg direct in een vroeg stadium bij vermoeden van focus in de buik, Fourniers gangreen of necrotiserende wekendeleninfectie (of: fasciitis necroticans). Zie Huidinfecties
Verwijder indien mogelijk geïnfecteerde vasculaire katheter. Zie Katheter gerelateerde infecties
Denk aan geïnfecteerd vreemd lichaam als infectiebron (bv. kunstprothese, ICD, vasculaire prothesen, spiraaltje/tampon, pacemakerdraad)
Complicaties
De belangrijkste complicaties van sepsis zijn shock en multi-orgaanfalen (ARDS, acute nierinsufficiëntie, trombocytopenie, diffuse intravasale stolling (DIS), ileus en leverfalen).
Tools
- Agoritme
Referenties
1 - Evans L et al. Surviving sepsis campaign: international guidelines for management of sepsis and septic shock: 2021. Crit Care Med. 2021 Nov;49(11):1063-1143.
2 - Singer M, Deutschman CS, Seymour CW, Hari MS, Angus DC, Annane D, et al. The Third International Consensus Definitions for Sepsis and Septic Shock (Sepsis‐3). JAMA. 2016 Feb 23;315(8):801-10.
3 - SWAB guideline for empirical antibiotic therapy in sepsis in adults (2020)
Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.
Om feedback te kunnen geven, dient u een account aan te maken of in te loggen
Terug naar boven